Nowe książki o Wołyniu
Artykuły

W Łucku przedstawiono monografie o rozpadzie imperiów i i kształtowaniu powojennego ładu w latach 1918–1923, Wołyniu’43, historii Wołynia od średniowiecza do dnia dzisiejszego oraz rozkwicie regionu w okresie międzywojennym.

Prezentacja odbyła się 22 kwietnia w ramach Międzynarodowej Konferencji Naukowej «Wołyń w europejskiej przestrzeni geopolitycznej i kulturowej».

Zbiorową monografię «Wołyń w europejskiej przestrzeni geopolitycznej i kulturowej: wybrane zagadnienia», która ukazała się przy wsparciu Konsulatu Generalnego RP w Łucku, zaprezentowali uczestnikom konferencji redaktorzy tomu: prof. Mykoła Kuczerepa, prof. Ludmyła Strilczuk oraz prof. Oksana Kaliszczuk z Wydziału Historii, Politologii i Bezpieczeństwa Wołyńskiego Uniwersytetu Narodowego im. Łesi Ukrainki.

Teksty polskich i ukraińskich historyków, które zawarte są w monografii (łącznie 19 artykułów naukowych), dotyczą różnych epok – od średniowiecza do dnia dzisiejszego, ale większość materiałów, ze względu na specjalizację autorów, poświęconych jest okresowi międzywojennemu.

Mykoła Kuczerepa zaznaczył, że redaktorzy zostawili w monografii kontrowersyjne zagadnienia przedstawione przez naukowców, «żeby czytelnik mógł sam wybrać, zgadzać się z podaną przez autora tezą czy nie». 

Monografia ujrzała światło dzienne w odeskim wydawnictwie «Helvetica» dosłownie w przededniu konferencji. Jej recenzentami byli prof. Iwan Patrylak z Kijowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Tarasa Szewczenki oraz prof. Mykoła Łytwyn z Instytutu Ukrainoznawstwa im. Iwana Krypiakiewicza Akademii Nauk Ukrainy.

Publikacje Wolyn 1

Konf Wolyn 6

Popularnonaukowe wydanie «Na wschodzie Europy: międzywojenny rozkwit Wołynia» pojawiło się pod koniec 2020 r. w łuckim wydawnictwie «Синя папка» (pol. «Niebieska Teczka»). Publikacja ukazała się przy wsparciu Konsulatu Generalnego RP w Łucku. Uczestnikom konferencji została zaprezentowana przez Autora Oleksandra Kotysa – krajoznawcę i kierownika Wydziału Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Łuckiej Radzie Miejskiej. 

«Czym ta książka różni się od pozostałych publikacji o międzywojennej historii Wołynia i Łucka? Tym, że autor świadomie unika kwestii politycznych, na co zwraca uwagę we wstępie. Natomiast przenosi czytelnika w szczególną atmosferę tego czasu. Dużo pisze o teatrze, kinie, kawiarniach, architekturze Łucka» – powiedział prowadzący prezentację dr Oleh Razyhrajew, docent Katedry Historii Powszechnej i Filozofii WUN im. Łesi Ukrainki.

Główne tematy książki to kultura i architektura. «Chciałem opowiedzieć o kulturze Wołynia przez pryzmat osób, które ją tworzyły. Nie wszystkie pochodziły z Wołynia, część z nich trafiła tu w różnych okolicznościach, ale każdy wniósł swój wkład w reprezentowanej przez siebie dziedzinie» – zaznaczył Oleksandr Kotys, dodając, że bohaterami książki są przedstawiciele różnych narodowości.

Jak podkreśliła dr Mirosława Filipowicz z WUN im. Łesi Ukrainki, obecnie jest bardzo mało takiej popularnonaukowej, zrozumiałej dla przeciętnego czytelnika literatury o Łucku i Wołyniu. Zgodziła się z nią prof. Oksana Kaliszczuk: «Niestety my, historycy, nie lubimy pisać w języku przystępnym dla zwykłego czytelnika. Musimy się tego nauczyć».

Zdaniem dr Mirosławy Filipowicz autor powinien kontynuować pracę nad książką i przygotować do druku kolejne jej tomy uzupełnione o nowe fakty oraz wyjaśnienie, dlaczego, mimo skomplikowanych relacji międzynarodowościowych, o okresie międzywojennym na Wołyniu możemy jednak mówić jako o okresie rozkwitu.

Publikacje Wolyn 3

Publikacje Wolyn 4

Publikacje Wolyn 5

Następnie została zaprezentowana wydana we Lwowie w 2020 r. monografia Oksany Kaliszczuk «Волинь: історіографічне пізнання і криве дзеркало пам’яті» (pol. «Wołyń’43: wiedza historiograficzna i krzywe zwierciadło pamięci»). Autorka poddała analizie stan współczesnych badań nad tematem Tragedii Wołyńskiej 1943–1944 oraz specyfikę funkcjonowania pamięci o Wołyniu’43 w ukraińskim i polskim społeczeństwie. Książka ukazała się w ramach programu priorytetowych badań Narodowej Akademii Nauk Ukrainy.

«W tej pracy przeanalizowano historiografię ukraińską, polską, rosyjską, europejską oraz północnoamerykańską, dotyczącą tematu Wołyń’43» – podkreśliła redaktorka naukowa książki dr Nadia Chałak z Lwowskiego Oddziału Instytutu Ukraińskiej Archeografii i Źródłoznawstwa im. Mychajła Hruszewskiego Narodowej Akademii Nauk Ukrainy.

Zdaniem Oksany Kaliszczuk osobnej analizy potrzebuje dynamika zmian w postrzeganiu wydarzeń Wołynia’43 przez historyków i przez społeczeństwo: «Ta analiza nie jest łatwa. Należy mówić o zmianie poglądów niektórych historyków, o tym, w jakim stopniu zbliżają się oceny w historiografii wewnątrz każdego z państw, czy udaje się prowadzić międzypaństwowy dialog w zakresie historiografii, a także czy mogą być arbitrami w tym zakresie historycy z Zachodniej Europy oraz Ameryki».

Rozmawiając o książce, zgromadzeni mówili także o potrzebie wznowienia ukraińsko-polskich spotkań historyków, które odbywały się w Łucku na początku lat dwutysięcznych.

Publikacje Wolyn 6

Publikacje Wolyn 7

Na zakończenie naukowcom przedstawiono jeszcze jedną zbiorową monografię – «Rozpad imperiów. Kształtowanie powojennego ładu w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1918–1923» (укр. «Розпад імперій, Формування післявоєнного устрою в Центрально-Східній Європі в 1918–1923 рр.»). Została wydana po konferencji, która odbyła się we Wrocławiu jesienią 2018 r. Uczestniczyli w niej historycy z Austrii, Polski, Ukrainy, Litwy, Serbii oraz Niemiec.

W monografii ukazało się 26 artykułów naukowych. Wśród autorów znajdują się także wołyńscy historycy dr Serhij Hładyszuk, dr hab Jurij Kramar oraz dr Oleh Razyhrajew. Ich teksty są poświęcone społeczno-politycznej sytuacji na Wołyniu w czasie formowania polskiej administracji w latach 1918–1921, kształtowaniu polskiego więziennictwa na Wołyniu oraz Galicji Wschodniej w latach 1918–1923 oraz kształtowaniu polskiego aparatu administracyjnego na Wołyniu w okresie 1919–1920. «Ich teksty z punktu widzenia polskiej historiografii stanowią badania nowe. Polscy historycy wcześniej nie podejmowali tej tematyki» – powiedział prof. Piotr Cichoracki z Uniwersytetu Wrocławskiego, jeden z recenzentów książki oraz uczestnik konferencji odbywającej się w Łucku 22 kwietnia.

Publikacje Wolyn 8

Publikacje Wolyn 9

Wszystkie zaprezentowane książki, oprócz publikacji Oleksandra Kotysa, która niedługo będzie dostępna dla czytelników, można znaleźć w bibliotece WUN im. Łesi Ukrainki. Zbiorowe monografie są sprzedawane także przez księgarnie internetowe.

Tekst i zdjęcia: Natalia DENYSIUK

CZYTAJ TAKŻE:

TRÓJJĘZYCZNOŚĆ UKRAIŃCÓW TEMATEM BADAŃ NAUKOWCA Z POLSKIEJ AKADEMII NAUK

OPERACJA «TROJKA»: W SIECI OPUBLIKOWANO ODTAJNIONE DOKUMENTY

Powiązane publikacje
O nauczaniu literatury w Liceum Krzemienieckim. Część 2
Artykuły
Proponujemy uwadze Czytelników drugą część traktatu Alojzego Felińskiego «Wykład sposobu, jakim dawane być mają lekcyje literatury polskiej w Krzemieńcu».
20 marca 2024
Nauczanie literatury w Liceum Krzemienieckim cz 1
Artykuły
Wśród dzieł Alojzego Felińskiego na szczególną uwagę zasługuje traktat poświęcony nauczaniu literatury polskiej w Liceum Krzemienieckim. Ma nie tylko krajoznawczą, ale także pewną praktyczną wartość.
01 marca 2024
«Wołyń» Oskara Kolberga
Artykuły
«Bogactwo poezyi i melodyi ludu wołyńskiego występuje tu w całej pełni» – napisał Józef Tretiak, wydawca z materiałów Oskara Kolberga poświęconych Wołyniowi. Tom 36 «Wołyń. Obrzędy, melodye, pieśni» ukazał się w 1907 r. w Krakowie, 17 lat po śmierci wybitnego polskiego etnografa.
22 lutego 2024
Jak pisać listy. Rady od Alojzego Felińskiego
Artykuły
Dziedzictwo piśmiennicze Alojzego Felińskiego obejmuje nie tylko utwory literackie i tłumaczenia, ale także dzieła, które współcześni krytycy nazwaliby popularnonaukowymi. Dziś poznamy jedno z nich.
15 lutego 2024
Geografia bólu. W Łucku zaprezentowano wiersze ukraińskich poetek wydane w Warszawie
Wydarzenia
«Jak się masz, radości, w domu? Czy to jeszcze w «domu»? Czy jesteś tam gospodynią?» – tymi słowami z wiersza Olhy Olchowej można poetycko opisać projekt, którego efektem jest dwujęzyczny wybór wierszy «Nie zabrałam z sobą radości». Zawiera on utwory ukraińskich poetek zmuszonych do szukania schronienia w Polsce po rozpoczęciu pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę.
12 lutego 2024
Wiersze ukraińskich poetek wydano w Warszawie. Łuck zaprasza na prezentację
Wydarzenia
W Łucku odbędzie się prezentacja dwujęzycznego tomiku poezji «Nie zabrałam z sobą radości» wydanego w ramach projektu «Spilnomowa» przy wsparciu Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
31 stycznia 2024
Wołynianin Alojzy Feliński
Artykuły
«Chlubię się tem, żem Wołynianin. Miło mi będzie głośno wyznać, że to co inni Pisarze byli winni opiekującym się naukami Monarchom, ja będę winien obywatelom wposrzód których się urodziłem, z którymi żyję i dla których naypierwszych prace moie poświęcam» – pisał jeden z naszych najsłynniejszych ziomków w XIX wieku.
29 stycznia 2024
Tłumaczka z Wołynia będzie miała rezydencję w mieszkaniu Wisławy Szymborskiej w Krakowie
Wydarzenia
«Nie wyobrażam sobie idealniejszego miejsca do pracy nad przekładem» – mówi ukraińska tłumaczka i poetka Anna Zotova, która wygrała Rezydencję Literacką w mieszkaniu polskiej noblistki Wisławy Szymborskiej.
26 stycznia 2024
Losy i spuścizna Ewy Felińskiej. Część 2
Artykuły
Biografia Ewy z Wendorffów Felińskiej jest dość dobrze zbadana przez historyków. Także w swoich pismach matkę upamiętnił syn, Święty Zygmunt Szczęsny Feliński. Natomiast własna spuścizna piśmiennicza Ewy Felińskiej pozostaje dla wielu swoistą białą plamą.
12 stycznia 2024