Akta śledztwa wszczętego w 1939 r. wobec Władysława Michalskiego, policjanta ze Zdołbicy na Rówieńszczyźnie, zawierają tylko kilka kartek. Tak wyglądała większość spraw karnych wobec funkcjonariuszy polskiej policji, których władze radzieckie aresztowały według poprzednio ułożonej listy natychmiast po wkroczeniu na tereny Polski.
Ze skąpych wpisów do akt sprawy karnej, przechowywanej obecnie w Państwowym Archiwum Obwodu Rówieńskiego, dowiadujemy się, że Władysław Michalski urodził się w 1900 r. w Zdołbunowie. Jego ojciec Apolinary Michalski pracował jako ślusarz. O matce nie ma żadnych informacji.
Wiadomo, że Władysław ukończył cztery klasy szkoły parafialnej. Według stanu na 1939 r. jego 45-letni brat Aleksander mieszkał w Zdołbunowie i pracował w zajezdni kolejowej. Siostra Helena, która miała wtedy 52 lata, mieszkała w obwodzie saratowskim w Rosji, a siostra Wiktoria (wiek nie jest znany, po ślubie Choteniuk) mieszkała w Kowlu.
W czasie aresztowania Władysław Michalski mieszkał w Zdołbicy razem z żoną Teklą, która w 1939 r. skończyła 28 lat, i dwuletnią córką Danutą.
Bohater tego tekstu został zatrzymany 26 września 1939 r. W czasie dochodzenia śledczego przebywał w rówieńskim więzieniu NKWD.
Podobnie jak większość funkcjonariuszy policji polskiej, Władysław przez dwa miesiące czekał na początek śledztwa w swojej sprawie. Trwało jeden dzień. Zaczęło się i zakończyło 16 grudnia 1939 r.
Podczas jednego przesłuchania, którego protokół prawie nie zawiera informacji biograficznych, Władysław przyznał się do winy, że przez dłuższy czas służył w policji i prowadził walkę przeciw ruchowi rewolucyjnemu. Pod koniec śledczy zapytał, czy więzień wiedział, że policja istniała w celu walki przeciw ruchowi rewolucyjnemu. Do protokołu wpisano, że przesłuchany odpowiedział twierdząco.
Przez jedenaście miesięcy pobytu w nieznośnych więziennych warunkach Władysław Michalski czekał na decyzję Kolegium Specjalnego NKWD. Został skazany na osiem lat poprawczych obozów pracy. Karę odbywał w obozie «Iwdelłag».
Według postanowienia Prokuratury Obwodu Rówieńskiego z dnia 31 lipca 1989 r. wobec Władysława Michalskiego zastosowano art. І Ustawy Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z dnia 16 stycznia 1989 r. «O dodatkowych przedsięwzięciach dotyczących odnowienia sprawiedliwości wobec ofiar represji, mających miejsce w okresie lat 30–40 – na początku lat 50».
Dalsze losy Władysława Michalskiego i jego rodziny nie są nam znane.
Tetiana Samsoniuk
P. S.: Materiały rubryki «Ocaleni od zapomnienia» zostały opracowane przez Tetianę Samsoniuk na podstawie akt radzieckich organów ścigania przechowywanych w Państwowym Archiwum Obwodu Rówieńskiego, w zbiorach Zarządu KGB Ukraińskiej SRR w Obwodzie Rówieńskim (1919–1957) oraz w Archiwum Zarządu Służby Bezpieczeństwa Ukrainy. Będziemy wdzięczni, jeżeli odezwą się Czytelnicy, krewni lub bliscy bohaterów naszej rubryki, którzy posiadają o nich dodatkowe informacje.