Parafia w Rafałówce powstała w 1925 r. Wybudowano tu kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła oraz plebanię.
Tak, jak w Antonówce, cmentarz w Rafałówce zlokalizowano przy cmentarzu wojennym. Pomimo kilkunastu lat jego funkcjonowania pochowano na nim wielokroć mniej zmarłych niż w oddalonych kilka kilometrów od Rafałówki Dołach Śmierci, w których w ciągu kilku dni znalazło miejsce ostatniego spoczynku 2700 zamordowanych Żydów.
Getto w Rafałówce ogrodzone było drutem kolczastym i pilnowane przez uzbrojonych wartowników. Zza drutów wyglądały wychudzone postacie głodnych ludzi. Jadący od strony Polic przejeżdżali tuż koło getta. Handel z zamkniętymi tam Żydami, choć zakazany, był jedynym źródłem ich zaopatrzenia. Polegał na wymianie: w zamian za żywność Żydzi oddawali swoją odzież, obuwie, naczynia, biżuterię i ostatnie dolary. Ukraińscy wartownicy z oddziału Schutzmannschaft mieli wtedy swoje złote żniwa. Kiedy Żydzi nie mieli już co wymieniać, w getcie nastały głód i śmierć. Niewielu Żydów miało odwagę i siłę, by próbować ucieczki, a kiedy w sierpniu 1942 r. prowadzono ich na zagładę, stracili wszelką nadzieję.
Po Stefanię Sosnowską z Wyrki, wtedy kilkunastoletnią panienkę, przybiegła jej koleżanka, córka sąsiada. «Jedź z nami do Rafałówki» – powiedziała. Pośród innych wozów droga szybko minęła, sąsiad niedługo załatwiał sprawę. Schutzmani sprzedali mu szafę po Żydach, chłopi pomogli załadować i zaraz jechali z powrotem, żeby czasem coś się nie wydarzyło. Refleksje przyszły, kiedy z wozu rozładowali szafę i trzeba było wymyć stężałą krew, która obficie wypełniała jej wnętrze. Później Stefania Sosnowska zrozumiała również prorocze słowa niemieckiego żołnierza, który przyglądał się biernie załadunkowi szafy. Ten po polsku, w gwarze śląskiej, powiedział do sąsiada: «A po tobie kto to będzie brał?»
Nie mogąc jednocześnie w jednym tekście opisać historii kościoła i parafii oraz wspomnieć o zagładzie Żydów, wybrałem opowieść o zagładzie. Niemniej zwracam się do władz Rafałówki o uczczenie lub o umożliwienie uczczenia symbolicznym krzyżem miejsca kościoła i pozostawienie ostatnich przedwojennych nagrobków jako świadków historii.
Janusz HOROSZKIEWICZ
P. S.: Zainteresowani mogą uzyskać więcej informacji pod adresem mailowym: janusz-huta-stepanska@wp.pl
CZYTAJ TAKŻE: