«Sami swoi», «Nie ma mocnych», «Kochaj albo rzuć» – kultowa polska trylogia, którą musisz obejrzeć.
W naszych kulturalnych rozważaniach sięgnijmy dziś do polskiej kinematografii. To nasz kolejny krok. Zróbmy go. Oglądajmy filmy. A najlepiej polskie komedie.
Na pierwszy ogień proponuję kultową trylogię: «Sami swoi» z roku 1967 (schyłek epoki Władysława Gomułki), «Nie ma mocnych» 1974 r. (początek epoki Edwarda Gierka) i «Kochaj albo rzuć» z 1977 r. (schyłek epoki Edwarda Gierka).
Scenariusz do filmów napisał Andrzej Mularczyk, reżyserem był Sylwester Chęciński. W role Pawlaka i Kargula wcielili się Wacław Kowalski i Władysław Hańcza. Córkę Pawlaków zagrała Anna Dymna.
Film «Sami swoi» opowiada o losach repatriantów zza Buga – o rodzinach Pawlaków i Kargulów, pokłóconych jeszcze w czasach przedwojennych. Po II wojnie światowej zmuszone były do opuszczenia Kresów Wschodnich i osiedlenia się na Ziemiach Odzyskanych. Oczywiście los sprawił, że w nowym miejscu również zamieszkali obok siebie.
Geneza filmu ma prawdziwe podłoże. Andrzej Mularczyk zapamiętał, że jego stryj krzyknął do rodziny w pociągu: «Wysiadamy, bo tu nasze ludzie są», gdy jadąc z Boryczówki (wieś w rejonie trembowelskim w obwodzie tarnopolskim na Ukrainie) na Ziemie Odzyskane, zobaczył na łące krowę swojego sąsiada i krewnego, Mikołaja Polakowskiego.
Sukces filmu «Sami swoi» spowodował powstanie kontynuacji: «Nie ma mocnych» i «Kochaj albo rzuć».
Dlaczego można wielokrotnie oglądać trylogię Chęcińskiego? Przede wszystkim za kreacje Kargula i Pawlaka. Ale inne postaci są tutaj równie dopracowane. Mają swój wyrazisty charakter. Mamy tu wiele dialogów, które śmieszą nas nieustannie, nawet po tylu latach. Wydarzenia osadzone są w realiach dawnej wsi, z jej tradycjami, sposobem widzenia świata i tego, co jest ważne w życiu.
Trylogia Chęcińskiego się nie zestarzała i długo jeszcze świecić będzie jasno w dziesiątce najlepszych polskich kultowych komedii. W 2012 r. pierwsza część trylogii o repatriantach zza Buga «Sami swoi» znalazła się na szczycie rankingu najchętniej oglądanych polskich filmów telewizyjnych. Obejrzało ją 4,5 mln widzów.
Kargul i Pawlak od ponad dwudziestu lat mają swoje muzeum w Lubomierzu. Ekspozycja zawiera plakaty, płot oddzielający posesje głównych bohaterów, fragment muru z napisem «3 x NIE», ziemię z Krużewnik, sprzęty i urządzenia wykorzystywane w czasach powojennych przez osadników.
Polecam tę kultową trylogię z całego serca. Będziecie się jednocześnie śmiać i uczyć języka polskiego.
Wiesław PISARSKI,
nauczyciel skierowany przez ORPEG do pracy dydaktycznej w Kowlu
Na zachętę cytaty, które się nie starzeją:
Witia Pawlak: Toż to swojska krowa, tatko! Na całym świecie takiej nie ma, tylko w Krużewnikach! Przecie to Mućka – Kargulowa! Kargule tu są!
Kazimierz Pawlak: Bandyty! Ot, znaczy się, znaleźli my swoje miejsce.
«Klaczkę masz oźrebić, Witię bogato ożenić, a Pawła od maleńkości z karabinem oswajać… dopóki Kargul żyje».
«Sąd sądem, a sprawiedliwość musi być po naszej stronie».
«To już czwarta wojna w moim życiu, w tym dwie światowe!»
«A ja jej powiedziałam, że socjalizm to równość i coś tam jeszcze».
Pawlak: «I uwierzyła?»
«Z bliska to masz ze trzy lata więcej».
«A na całe Kargulowe plemię i pole spuść, dobry Panie, wszystkie plagi egipskie. Tylko się nie pomyl i nas, Pawlaków, sąsiadów Kargulowych, nie doświadczaj, bo my się swojej miedzy trzymamy».
«Za demokracji wszystko niczyje».
«Rower poniemiecki, a kot z miasta Łodzi pochodzi».
«Pawlak: Kargul, podejdź no do płota!
Kargul: A na co?
Pawlak: Podejdź – jako i ja podchodzę.
Kargul: No podszedł. I co?
Pawlak: A teraz zdejm czapkie, jak i ja zdjął.
Kargul: A… a na co mnie to?
Pawlak: Na okoliczność. Że nasza wędrówka ludów już się zakończyła. I trzeba było wojny, żeby zdobyć pokój. A teraz… płacz. Władek! Nie wstydź się! Płacz! I tak nikt nie widzi. Wszystkie i tak płaczą. Władek!
Kargul: Kaźmirz! (…)
Kargul: A ty czego nie płaczesz?
Pawlak: A bo to ostatni raz się godzą? Patrzeć wolę».
CZYTAJ TAKŻE:
ABC KULTURY POLSKIEJ: CZARODZIEJSKI ŚWIAT JÓZEFA MEHOFFERA
ABC KULTURY POLSKIEJ: JACEK MALCZEWSKI – OBSESJA ŚMIERCI I PASJA ŻYCIA
ABC KULTURY POLSKIEJ: ARTUR GROTTGER – MALARZ NIEPODLEGŁEJ
ABC KULTURY POLSKIEJ: KOSSAKOWIE – DZIADEK, OJCIEC I SYN
ABC KULTURY POLSKIEJ: MAŁY WIELKI CZŁOWIEK – JAN MATEJKO
ABC KULTURY POLSKIEJ: A JAK ASAMBLAŻ
ABC KULTURY POLSKIEJ: B – JAK BEKSIŃSKI ZDZISŁAW
ABC KULTURY POLSKIEJ: C JAK JAN CYBIS
ABC KULTURY POLSKIEJ: D JAK DUNIKOWSKI XAWERY
ABC KULTURY POLSKIEJ: ERNO ERB – NIEZWYKŁY MALARZ ZWYCZAJNYCH LUDZI