ABC kultury polskiej: Henryk Górecki – życie zanurzone w świecie muzyki
Artykuły

Henryk Mikołaj Górecki większość swojego życia poświęcił muzyce. Była ona jego wielką miłością oraz wyrazem wiary w Boga i dobry porządek świata. 

Stworzył wiele genialnych utworów, które przenoszą nas w świat duchowy stojący zdecydowanie wyżej od naszego przyziemnego zabiegania o sprawy doczesne.

Przyszły kompozytor urodził się w Czernicy koło Rybnika 6 grudnia 1933 r. Dzieciństwa nie miał łatwego: gdy miał 2 lata zmarła mu matka. Jego ojciec i macocha zabraniali chłopcu grać na ulubionym pianinie matki. Potem wybuchła II wojna światowa. Jednak wszystkie trudności życiowe nie stłumiły jego zamiłowania i pasji do muzyki. Po wojnie najpierw uczył się w Szkole Muzycznej w Rybniku, potem w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach i w końcu w Paryżu.

W latach 50. i 60. Górecki w swoich kompozycjach stosował technikę dodekafoniczną, serialną i sonorystyczną. Kompozytor został zauważony w 1958 r., kiedy na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej «Warszawska Jesień» zaprezentował utwór «Epitafium» do słów polskiego poety Juliana Tuwima. Potem odniósł dwa znaczące sukcesy: zdobył I nagrodę za utwór «Monologhi» na Konkursie Młodych Kompozytorów Związku Kompozytorów Polskich w roku 1960 oraz I nagrodę na paryskim II Biennale Młodych w 1961 r. za «I Symfonię 1959 op. 14».

Na początku lat 70. twórczość kompozytora zaczęła się zmieniać. Wtedy powstały utwory o wielkich rozmiarach, na orkiestrę, chór mieszany i głosy solowe: «Ad Matrem» op. 29 – poświęcony matce artysty, II Symfonia «Kopernikowska» na sopran i baryton solo, chór mieszany i orkiestrę, «Totus tuus» op. 60 dedykowany Janowi Pawłowi II, dla którego te słowa były mottem pontyfikatu, psalm «Beatus vir» op. 38 na baryton solo, chór mieszany i wielką orkiestrę wykonany podczas pamiętnej pierwszej podróży Jana Pawła II do Polski w 1979 r., tej, która zapoczątkowała zmiany i zwiastowała powstanie «Solidarności» w 1980 r. – 40. rocznicę jej założenia Polska obchodzi w tym roku.

Górecki napisał wówczas także «Symfonię pieśni żałosnych». Ten utwór kilkanaście lat później przyniósł kompozytorowi niezwykłą sławę na całym świecie. Stało się to dzięki płycie z udziałem amerykańskiej sopranistki Dawne Upshaw i angielskiej orkiestry London Sinfonietty pod dyrekcją Davida Zinmana – amerykańskiego dyrygenta i skrzypka. Płyta wydana przez amerykańską wytwórnię Nonesuch w 1992 r. odniosła ogromny sukces finansowy.

gorecki 2

W następnych latach kompozytor stworzył szereg utworów mających swe źródło w religii i w motywach ludowych na chór mieszany «a cappella». Wśród nich «Amen» op. 35 i «Szeroka woda» op. 39, «Totus tuus» op. 60, a także «Pięć pieśni kurpiowskich». Z utworów instrumentalnych ogromną popularność zyskał dedykowany Elżbiecie Chojnackiej «Koncert na klawesyn lub fortepian i orkiestrę smyczkową» op. 40 z roku 1980.

Kompozytor zmarł 12 listopada 2010 r. w Katowicach. Jego pamięci poświęcony został Festiwal Kompozytorów Polskich w Bielsku-Białej w październiku 2011 r. oraz wiele koncertów w Polsce i w różnych filharmoniach na całym świecie. Między innymi w pierwszą rocznicę śmierci artysty, 8 listopada 2011 r., w Le Poisson Rouge w Nowym Jorku odbył się głośny koncert «Henryk Mikołaj Górecki in memoriam» w wykonaniu zespołów Jack Quartet oraz Ensamble Signal pod batutą dyrygenta Brada Lubmana. Zagrano tam «Małe Requiem dla pewnej Polki op. 66» oraz «Kwartet smyczkowy nr 2 op. 64 Quasi una Fantasia».

Rodzinny Śląsk i Podhale, to dwa światy twórcy oratorium «Santctus Adalbertus op. 71», które bardzo pokochał. Był zafascynowany twórczością Karola Szymanowskiego i muzyką góralską. W jego pracy niezwykle ważne były też pieśni religijne, takie jak «Pieśni Maryjne» i «Pieśni kościelne». Przestawiają one różnorodność i głębię poszukiwań duchowych człowieka w ciągu całej historii jego życia na Ziemi i odzwierciedlają bardzo silną wiarę kompozytora w Boga i więź duchową ze Stwórcą świata.

Muzyka Henryka Góreckiego jest przepojona duchowym pięknem, wiarą w Boga, w porządek i harmonię świata, ale znajdujemy w niej także smutek przemijania i poczucie utraty wszystkiego, czym żyjemy podczas swojej ziemskiej wędrówki. Tę muzykę trzeba odkryć, wejść w jej duchowy wymiar, posmakować koniecznie w świecie, który atakuje nas coraz bardziej płytkimi (w większości) piosenkami.

Henryk Górecki nie miał łatwego życia: wcześnie stracił matkę, jego staw biodrowy został uszkodzony, przeżył okrucieństwo II wojny światowej, sprzeciw ojca i macochy, gdy chciał kształcić się muzycznie; ustąpił z funkcji rektora Państwowej Szkoły Muzycznej w Katowicach, gdy władze komunistyczne nie pozwoliły mu na pełną autonomię. Na szczęście zwyciężyła jego pasja i poświęcenie muzyce, siła woli i wiara w to, co robi oraz wsparcie ludzi na całym świecie, którzy poznali się na wielkości jego twórczości. Dzięki temu możemy przeżyć wspaniałe chwile słuchając utworów artysty w Internecie i na żywo, jeśli ktoś ma możliwość i okazję.

Jeśli chcesz znaleźć się w świecie muzyki Henryka Mikołaja Góreckiego, wejdź na początek w te linki, a one poprowadzą cię dalej:

https://www.youtube.com/watch?v=Mcfy3UmnyDY

https://www.youtube.com/watch?v=xP0StmMvMaE

https://www.youtube.com/watch?v=GT-fogvEMTs

https://www.youtube.com/watch?v=Wb73v05adG4

Wiesław PISARSKI,
nauczyciel języka polskiego skierowany do Kowla przez ORPEG

CZYTAJ TAKŻE:

ABC KULTURY POLSKIEJ: ROMAN INGARDEN – FENOMENALNY POLSKI FILOZOF

ABC KULTURY POLSKIEJ: TADEUSZ KANTOR – ŻYCIE, MIŁOŚĆ, PRZEMIJANIE I ŚMIERĆ

ABC KULTURY POLSKIEJ: IRENA SANTOR – WIELKA DAMA POLSKIEJ PIOSENKI

ABC KULTURY POLSKIEJ: SIĘGNIJ PO UTWORY LEOPOLDA TYRMANDA

ABC KULTURY POLSKIEJ: PONADCZASOWA AGNIESZKA OSIECKA

ABC KULTURY POLSKIEJ: JACEK KACZMARSKI – BARD «SOLIDARNOŚCI»

ABC KULTURY POLSKIEJ: ANDRZEJ WAJDA – REŻYSER PRACOHOLIK, REŻYSER SPEŁNIONY

Powiązane publikacje
ABC kultury polskiej: Reksio i reszta ferajny
Artykuły
Niech podniesie rękę w górę każdy, kto w czasach magicznego dzieciństwa poznał animowaną opowieść zaczynającą się od słów: «Dawno, dawno temu w Krainie Deszczowców zaginął sławny badacz latających żab profesor Baltazar Gąbka. Z Krakowa wyrusza ekspedycja kierowana przez niemniej słynnego podróżnika – Wawelskiego Smoka, któremu w niebezpiecznej wyprawie towarzyszy książęcy kucharz Bartolini Bartłomiej. Ich śladem podąża tajemniczy Don Pedro...»
25 marca 2024
ABC kultury polskiej: Kazimierz Wierzyński – awangardowy artysta, poeta frontowy
Artykuły
Postać Kazimierza Wierzyńskiego jest wyjątkowym przykładem tego, że patriotyzm niczego nie ogranicza, nie narzuca jednej konkretnej roli, czy martyrologii. Czy można być równocześnie i awangardowym artystą, naruszającym normy ówczesnej poezji, i «poetą frontowym», zawsze gotowym walczyć o Polskę? Kazimierz Wierzyński taki właśnie był…
29 lutego 2024
ABC kultury polskiej: Antoine Cierplikowski – najsłynniejszy fryzjer świata
Artykuły
Wielkie pokazy mody znanych projektantów organizowane w XXI wieku na wzór spektakularnych przedstawień nie dziwią ani nie zaskakują już nikogo. Ogólnoświatowe konkursy mistrzów grzebienia i nożyczek także są wyjątkowymi artystycznymi przedsięwzięciami. Droga do takiego postrzegania pracy ludzi kojarzących się tylko ze zwykłym rzemiosłem szycia i strzyżenia nie była ani prosta, ani usłana różami.
07 lutego 2024
ABC kultury polskiej: Kornel Makuszyński – pisarz z uśmiechem w herbie
Artykuły
Kornel Makuszyński urodził się w Stryju w 1884 r. Tam też rozpoczął naukę w miejscowym gimnazjum. Nie dane jednak było mu zostać absolwentem tej szkoły, ponieważ już po pierwszej klasie został z niej relegowany.
25 stycznia 2024
ABC kultury polskiej: Sanah – piosenkarka skazana na wielki sukces
Artykuły
15 sierpnia 2023 r. zagrała piękny koncert na Stadionie Śląskim w Chorzowie, potem wystąpiła jeszcze na Stadionie Narodowym im. Kazimierza Górskiego w Warszawie i w końcu zachwyciła widzów na Polsat Plus Arenie w Gdańsku. W minionym roku wszędzie zapełniła stadiony po brzegi. Jej piosenek łącznie słuchało ponad 170 tysięcy widzów.
23 stycznia 2024
ABC kultury polskiej: Dominik Połoński – wiolonczelista niezłomny
Artykuły
Był genialnym i wybitnym wiolonczelistą. Przez zły los został naznaczony piętnem śmierci w samym środku swojej kariery. Wszystko przez nowotwór mózgu i kolejne ciężkie operacje. Był jedynym na świecie muzykiem, który grał na wiolonczeli, używając tylko prawej ręki. W jednym z wywiadów stwierdził zdecydowanie: «Pokonałem raka mózgu jedynie dla wiolonczeli».
10 stycznia 2024
ABC kultury polskiej: Wiesław Ochman – najwybitniejszy wśród wybitnych
Artykuły
Wiesław Ochman urodził się krótko przed II wojną światową, w roku 1937. Jego ojciec został aresztowany przez Niemców w roku 1944 i nikt więcej o nim niczego się nie dowiedział. Syn już nigdy nie zobaczył ojca. Wychowywała go matka, która zaszczepiła w nim zainteresowania artystyczne.
03 stycznia 2024
ABC kultury polskiej: Muzyka w Krakowie
Artykuły
Europejska Stolica Kultury to miasto naszego kontynentu wybrane przez Unię Europejską, które w ciągu jednego roku ma możliwość zaprezentowania wszelkich aspektów i obszarów życia kulturalnego samego miasta, regionu a także państwa. Aby otrzymać tak zaszczytne i zobowiązujące wyróżnienie miasta kandydackie muszą spełnić wiele warunków przewidzianych w aktach prawnych kodyfikacji unijnej.
01 grudnia 2023
ABC kultury polskiej: Gustaw Holoubek – czarodziej polskiej sceny teatralnej
Artykuły
Umiał zagrać każdą rolę, jaką życie zawodowe przed nim postawiło: Andrzeja Keniga z filmu «Prawo i pięść» z niezwykłą piosenką śpiewaną przez Edmunda Fettinga, Gustawa-Konrada w «Dziadach», króla Władysława Jagiełłę i Kordiana. Był niezwykłym aktorem i człowiekiem. Umiał przekazać w każdej swojej roli uniwersalne prawdy o człowieku i świecie.
20 listopada 2023