ABC kultury polskiej: Marian Kociniak – niezapomniany Grzegorz Brzęczyszczykiewicz
Artykuły

Szerokiej publiczności polskiej najbardziej znany jest z trylogii komediowej «Jak rozpętałem II wojnę światową», z legendarnego kabaretu Marcina Wolskiego «60 minut na godzinę», gdzie odtwarzał rolę Maniusia oraz z roli Murgrabi z serialu «Janosik».

Marian Kociniak rozpoczął swoja karierę aktorską w 1959 r. w Teatrze Ateneum, z którym związany był aż do 2010 r. Współpracował także z Teatrem na Woli. Zagrał wiele wspaniałych ról teatralnych u znanych reżyserów. Między innymi Mężczyzny w «Apetycie na czereśnie» (reż. Zdzisław Tobiasz), Poinsa w «Królu Henryku IV» (reż. Aleksander Bardini) oraz Lucky’ego u Macieja Prusa w «Czekając na Godota».

Inne najbardziej znane jego kreacje teatralne to Norman w «Garderobianym» w reżyserii Krzysztofa Zaleskiego, Wierchowieński w «Biesach» Janusza Warmińskiego i Stalin w sztuce «Herbatka u Stalina» Tomasza Zygadło.

Jego przygoda z filmem zaczęła się od «Niewinnych czarodziejów» Andrzeja Wajdy. Potem była rola komandosa Grzegorza w filmie «Czerwone berety», porucznika Piotra Kwiatkowskiego w «Ostatni po Bogu», Partyjnego w «Chudy i inni». Grał w bardzo popularnym w swoim czasie serialu «Wojna domowa» i w słynnej «Stawce większej niż życie». Wystąpił również w filmie Andrzeja Wajdy «Pan Tadeusz».

Największą sławę, popularność i sympatię zyskał jednak u polskiej publiczności rolą Franka Dolasa w trzech częściach filmu «Jak rozpętałem II wojnę światową», których tytuły to: «Ucieczka», «Za bronią» oraz «Wśród swoich». Była to filmowa rola życia Mariana Kociniaka, gdzie pokazał pełnię swoich umiejętności aktorskich: wrażliwego człowieka, spryciarza, człowieka zarazem bezradnego i bezczelnego, dążącego do swoich celów. Do dzisiaj ten film ogląda się z przyjemnością: poszczególne sceny śmieszą, bawią i wzruszają. Bohatera porównywano do czeskiego wojaka Szwejka, a urodę aktora do Jeana-Paula Belmondo. Piosenki z tego filmu słucha się też z wielką przyjemnością – nie zestarzała się nic a nic.

W filmie «Ucieczka» z trylogii «Jak rozpętałem II wojnę światową». Public domain

Wielką popularność przyniosły mu też przedstawienia Teatru Telewizji, w którym występował wiele razy. Głośne były spektakle z jego udziałem: «Dzieje jednego pocisku», «Pożegnanie z Marią», «Lato w Nohant», «Skamieniały las», «Czekając na Godota», «Bal manekinów», «Sokół maltański» i «Król Edyp».

Widzowie mogli podziwiać także jego talent komediowy u Olgi Lipińskiej, w jej programach rozrywkowych. Miłośnicy Programu III Polskiego Radia mieli przyjemność słuchać jego głosu w kultowym programie rozrywkowym «60 minut na godzinę». Stworzył tu niezapomniany duet z Andrzejem Zaorskim, również wspaniałym aktorem, w skeczach «Kulisy srebrnego ekranu» z niezapomniana kwestią: «A momenty były?» Potrafił rozśmieszać, bawić, ale i skłaniać do refleksji nad naszą ludzką kondycją.

W 1993 r. mówił tak o swoim zawodzie: «Najważniejsze jest utożsamienie się z postacią. Muszę być głęboko zaangażowany w to, co robię, muszę uwierzyć w przeżycia i reakcje mojego bohatera».

W filmie «Dzięcioł», 1970 r. Public domain

W filmie «Cyrk odjeżdża», 1987 р. Public domain

Jego odciśniętą dłoń zobaczycie na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach. Grób zaś możecie odwiedzić na cmentarzu ewangelicko-reformowanym przy ulicy Żytniej w Warszawie. Jeśli zechcecie poczytać o Marianie Kociniaku, to polecam książkę «Spełniony» Remigiusza Grzeli, w której Kociniak, choć nigdy nie lubił udzielać wywiadów, opowiada o swoim życiu aktorskim. Uznał, że jest winien czytelnikom i sobie zrobienie takiego podsumowania u schyłku kariery, bo był «aktorskim zwierzęciem» i jego życie to w większości praca aktorska.

Los nie szczędził mu też porażek i dramatów życiowych, ale jego żona Grażyna wspierała go przez całe życie, więc kiedy ona umarła, aktor stwierdził, że nie ma po co już żyć i odszedł miesiąc po niej.

P.S.: Jeśli chcecie poćwiczyć trudne słowa w języku polskim, powtarzajcie kwestię żołnierza Franka Dolasa, w postać którego wcielił się Marian Kociniak: «Grzegorz Brzęczyszczykiewicz, urodzony Chrząszczyżewoszyce powiat Łękołody». Miłej zabawy.

Wiesław Pisarski,
nauczyciel języka polskiego skierowany do Kowla przez ORPEG

Powiązane publikacje
ABC kultury polskiej: Reksio i reszta ferajny
Artykuły
Niech podniesie rękę w górę każdy, kto w czasach magicznego dzieciństwa poznał animowaną opowieść zaczynającą się od słów: «Dawno, dawno temu w Krainie Deszczowców zaginął sławny badacz latających żab profesor Baltazar Gąbka. Z Krakowa wyrusza ekspedycja kierowana przez niemniej słynnego podróżnika – Wawelskiego Smoka, któremu w niebezpiecznej wyprawie towarzyszy książęcy kucharz Bartolini Bartłomiej. Ich śladem podąża tajemniczy Don Pedro...»
25 marca 2024
ABC kultury polskiej: Kazimierz Wierzyński – awangardowy artysta, poeta frontowy
Artykuły
Postać Kazimierza Wierzyńskiego jest wyjątkowym przykładem tego, że patriotyzm niczego nie ogranicza, nie narzuca jednej konkretnej roli, czy martyrologii. Czy można być równocześnie i awangardowym artystą, naruszającym normy ówczesnej poezji, i «poetą frontowym», zawsze gotowym walczyć o Polskę? Kazimierz Wierzyński taki właśnie był…
29 lutego 2024
ABC kultury polskiej: Antoine Cierplikowski – najsłynniejszy fryzjer świata
Artykuły
Wielkie pokazy mody znanych projektantów organizowane w XXI wieku na wzór spektakularnych przedstawień nie dziwią ani nie zaskakują już nikogo. Ogólnoświatowe konkursy mistrzów grzebienia i nożyczek także są wyjątkowymi artystycznymi przedsięwzięciami. Droga do takiego postrzegania pracy ludzi kojarzących się tylko ze zwykłym rzemiosłem szycia i strzyżenia nie była ani prosta, ani usłana różami.
07 lutego 2024
ABC kultury polskiej: Kornel Makuszyński – pisarz z uśmiechem w herbie
Artykuły
Kornel Makuszyński urodził się w Stryju w 1884 r. Tam też rozpoczął naukę w miejscowym gimnazjum. Nie dane jednak było mu zostać absolwentem tej szkoły, ponieważ już po pierwszej klasie został z niej relegowany.
25 stycznia 2024
ABC kultury polskiej: Sanah – piosenkarka skazana na wielki sukces
Artykuły
15 sierpnia 2023 r. zagrała piękny koncert na Stadionie Śląskim w Chorzowie, potem wystąpiła jeszcze na Stadionie Narodowym im. Kazimierza Górskiego w Warszawie i w końcu zachwyciła widzów na Polsat Plus Arenie w Gdańsku. W minionym roku wszędzie zapełniła stadiony po brzegi. Jej piosenek łącznie słuchało ponad 170 tysięcy widzów.
23 stycznia 2024
ABC kultury polskiej: Dominik Połoński – wiolonczelista niezłomny
Artykuły
Był genialnym i wybitnym wiolonczelistą. Przez zły los został naznaczony piętnem śmierci w samym środku swojej kariery. Wszystko przez nowotwór mózgu i kolejne ciężkie operacje. Był jedynym na świecie muzykiem, który grał na wiolonczeli, używając tylko prawej ręki. W jednym z wywiadów stwierdził zdecydowanie: «Pokonałem raka mózgu jedynie dla wiolonczeli».
10 stycznia 2024
ABC kultury polskiej: Wiesław Ochman – najwybitniejszy wśród wybitnych
Artykuły
Wiesław Ochman urodził się krótko przed II wojną światową, w roku 1937. Jego ojciec został aresztowany przez Niemców w roku 1944 i nikt więcej o nim niczego się nie dowiedział. Syn już nigdy nie zobaczył ojca. Wychowywała go matka, która zaszczepiła w nim zainteresowania artystyczne.
03 stycznia 2024
ABC kultury polskiej: Muzyka w Krakowie
Artykuły
Europejska Stolica Kultury to miasto naszego kontynentu wybrane przez Unię Europejską, które w ciągu jednego roku ma możliwość zaprezentowania wszelkich aspektów i obszarów życia kulturalnego samego miasta, regionu a także państwa. Aby otrzymać tak zaszczytne i zobowiązujące wyróżnienie miasta kandydackie muszą spełnić wiele warunków przewidzianych w aktach prawnych kodyfikacji unijnej.
01 grudnia 2023
ABC kultury polskiej: Gustaw Holoubek – czarodziej polskiej sceny teatralnej
Artykuły
Umiał zagrać każdą rolę, jaką życie zawodowe przed nim postawiło: Andrzeja Keniga z filmu «Prawo i pięść» z niezwykłą piosenką śpiewaną przez Edmunda Fettinga, Gustawa-Konrada w «Dziadach», króla Władysława Jagiełłę i Kordiana. Był niezwykłym aktorem i człowiekiem. Umiał przekazać w każdej swojej roli uniwersalne prawdy o człowieku i świecie.
20 listopada 2023