ABC kultury polskiej: Marek Kondrat – teatr, kino i wino
Artykuły

W filmie zadebiutował, kiedy miał 11 lat. Kinomaniacy z mojego pokolenia pamiętają «Historię żółtej ciżemki» z roku 1961, w której zagrał chłopca o imieniu Wawrzek. Potem jako nastolatek wystąpił jeszcze w filmie «Między brzegami» i w kultowym serialu z lat 60. «Wojna domowa».

Marek Kondrat pochodzi z rodziny artystycznej: jego ojciec Tadeusz i wujek Józef byli aktorami. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Po ukończeniu nauki przez rok pracował w Teatrze Śląskim, by potem przejść do Teatru Dramatycznego w Warszawie. Następnie przeniósł się do Teatru Nowego i zaraz potem powrócił do Teatru Dramatycznego. W latach 1992–1999 pracował w Teatrze Ateneum.

Na swoim koncie ma wiele wspaniałych ról. Miałem przyjemność widzieć go w rolach Żołnierza, Chirurga, Kramarza i Pana le Pelletier w «Kubusiu Fataliście» Denisa Diderota w reżyserii Witolda Zatorskiego oraz w roli Laertesa w «Hamlecie» Williama Szekspira reżyserowanym przez Gustawa Holoubka w roku 1979.

Na kilku scenach teatralnych stworzył wspaniałe kreacje, podziwiane przez krytyków i widzów. Wystąpił między innymi jako Piotr Wysocki w «Nocy listopadowej» Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Macieja Prusa, hrabia Szarm w «Operetce» Witolda Gombrowicza, czy Neron w sztuce Edwarda Radzińskiego «Teatr czasów Nerona i Seneki» w reżyserii Jacka Zembrzuskiego.

Kondrat zagrał także w wielu sztukach w Teatrze Telewizji, między innymi w komediach Aleksandra Fredry «Rewolwer» i «Mąż i żona» w reżyserii Jana Świderskiego, w «Kordianie» i «Mazepie» Juliusza Słowackiego w reżyserii Gustawa Holoubka, w «Emigrantach» Sławomira Mrożka w reżyserii Kazimierza Kutza.

Pojawił się też na deskach teatrów francuskich, ale nie uważał tego za coś najbardziej wartościowego. W jednym z wywiadów powiedział: «Czuję się związany uczuciowo z moją ojczyzną, ja tak jej nienawidzę, że ją kocham, albo odwrotnie. Jestem uwikłany. Byłaby możliwość ucieczki, bo tamten świat mnie kupuje, ale ja duszą, ciałem i całym moim nieszczęściem jestem tu. I tu pewnie zdechnę mimo wszystkich marzeń, żeby mieszkać w Toskanii».

Bardzo lubił teatr, ale jednak uważał, że więcej udało mu się dokonać w filmie. Jego debiutem profesjonalnym, po ukończeni studiów, był «Koniec wakacji» Stanisława Jędryki. Następnie pojawiły się głośne «Zaklęte rewiry» w reżyserii Janusza Majewskiego, za które otrzymał nagrodę czasopisma «Film» oraz Nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego.

W filmie «Zaklęte rewiry»

Polubili go słynni polscy reżyserzy. W latach 70. i 80. grał w filmach Andrzeja Wajdy, Janusza Majewskiego, Janusza Zaorskiego, Wojciecha Marczewskiego, Marka Koterskiego, Krzysztofa Zanussiego i Jacka Bromskiego. Niezapomniane role stworzył w obrazach «Smuga cienia», «Lekcja martwego języka», «Dreszcze», «Człowiek z żelaza», «Danton», «Dom wariatów».

W 1985 r. zagrał żołnierza austro-węgierskiego w filmie «CK Dezerterzy», który demaskował absurdy wojny. W 1988 r. wystąpił w pierwszej polskiej operze mydlanej «W labiryncie». W 1992 r. zagrał Ola w «Psach», którą to rolą zaczął swój kolejny rozdział kariery – granie w filmach gangsterskich, sensacyjnych i kryminalnych. Najbardziej znane z nich to: «Ekstradycja», «Ekstradycja II» i «Operacja Samum».

W filmie «CK Dezerterzy»

Zagrał też w niezwykle popularnych komediach: «», «Straszny sen Dzidziusia Górkiewicza», «Pułkownik Kwiatkowski» i «Pieniądze to nie wszystko». Jego znaczące role kończące karierę aktorską to rola króla Jana Kazimierza w «Ogniem i mieczem» w reżyserii Jerzego Hoffmana, Hrabiego w inscenizacji «Pana Tadeusza» w reżyserii Andrzeja Wajdy i rola Adasia Miauczyńskiego w dwóch filmach Marka Koterskiego: «Dzień świra» i «Wszyscy jesteśmy Chrystusami».

W 2007 r. Marek Kondrat zdecydował się zakończyć karierę aktorską i zająć się winami, których jest miłośnikiem. Można go zobaczyć na YouTubie, gdzie ze znawstwem mówi o tych szlachetnych trunkach. Wrócił także do poezji i nagrał audiobook z sonetami Williama Szekspira. Czyta też audiobook pod tytułem «Filozofia wina» autorstwa węgierskiego filozofa i pisarza Beli Hamvasa, człowieka którego życie przypadło na dwie wielkie wojny, przeżył bombardowanie domu, wygnanie z kraju i zakaz publikacji.

W wywiadach powtarza, że jest człowiekiem spełnionym, szczęśliwym, że najważniejsze dla niego jest to, co dzieje się tu i teraz. Cieszy się życiem, rzeczami, które sprawiają przyjemność człowiekowi. Myśli o sobie, żeby być dobrym dla innych.

Wiesław Pisarski,
nauczyciel języka polskiego skierowany do Kowla przez ORPEG

Na głównym zdjęciu: Klatka z filmu o winie autorstwa Marka Kondrata

Powiązane publikacje
ABC kultury polskiej: Szalona Zocha
Artykuły
Prace Zofii Stryjeńskiej w okresie największej popularności, a przypadł on na czas międzywojnia, rozpowszechniane były w formie teczek, albumów i pocztówek. Wiele lat później malarstwo tej niezwykle rozpoznawalnej artystki po raz pierwszy zobaczyłam na znaczkach pocztowych i ręcznie malowanej porcelanie z Ćmielowa.
02 marca 2023
ABC kultury polskiej: Jan Nowicki – Wielki Szu filmu, teatru i życia
Artykuły
Jego biografia jest niezwykła, a role teatralne i filmowe, które po sobie pozostawił, oraz wiersze, piosenki, kolędy i książki, które napisał, pobudzają do rozmyślań. Reżyser Jacek Bławat w wywiadzie z Sebastianem Łupakiem wyznał: «On kochał życie. Nie tyle kochał, co połykał, pochłaniał, jadł je łyżkami. Zawsze otwarty, dowcipny, celny w ripostach, a gdy trzeba cyniczny».
16 lutego 2023
ABC kultury polskiej: Po prostu kabaret
Artykuły
Kabarety w Polsce zawsze powstawały jak grzyby po deszczu. Zwłaszcza za czasów PRL-u, czyli tzw. komuny, podobnie jak muzyka, szczególnie rockowa, odgrywały istotną rolę nie tylko kulturową, ale także społeczną i polityczną. Były swego rodzaju wentylem bezpieczeństwa, przez który, doprawiona niejednokrotnie szyderczym śmiechem, uchodziła bezsilna złość stłamszonego przez ustrój społeczeństwa.
03 lutego 2023
ABC kultury polskiej: Jerzy Połomski – piosenkarz wielu pokoleń
Artykuły
«Miałem kolorowe życie i niczego nie żałuję. Robiłem to, co lubiłem i to jest moja największa nagroda» – mówił Jerzy Połomski. Jego piosenki nuciła cała Polska. Ten niezwykle utalentowany muzycznie i wokalnie artysta był z nami przez wiele pokoleń, zmieniających się mód i trendów, zawsze wierny swojemu stylowi muzycznemu.
06 stycznia 2023
ABC kultury polskiej: Obrazy malowane prawie od linijki
Artykuły
Leon Chwistek był przede wszystkim wybitnym matematykiem oraz filozofem z tytułem doktora, który obronił na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1906 r. W krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych studiował pod kierunkiem Józefa Mehoffera zaledwie pół roku. To jednak, jak czas pokazał, połączone z wyjątkowym talentem przełożyło się na niepowtarzalne obrazy, a Chwistek wszedł do panteonu polskich artystów XX wieku.
20 grudnia 2022
ABC kultury polskiej: Szczepan Twardoch – pisarz z przypadku?
Artykuły
Jest pisarzem, felietonistą oraz znawcą języka śląskiego i kultury śląskiej. Głównym motywem jego twórczości stał się człowiek poszukujący swojej tożsamości. Powtarzał niejednokrotnie, że żadnego z bohaterów nie można z nim utożsamiać, a kiedy tworzy, wszystkie postacie stają się sobą w procesie pisania. Ani one, ani sama fabuła nie są z góry zaplanowane. W wywiadzie z 2013 r. powiedział: «Moje powieści są mądrzejsze ode mnie».
01 grudnia 2022
ABC kultury polskiej: Franciszek Pieczka – król polskiej sceny
Artykuły
Zagrał w swoim życiu aktorskim między innymi żebraka, proboszcza, rabina, świętego Piotra i Pana Boga. Kiedy zmarł 23 września br., miał 94 lata. Mógł o sobie powiedzieć, że był aktorem spełnionym we wszystkich wymiarach.
04 listopada 2022
ABC kultury polskiej: I jesień – polska jesień
Artykuły
Obok jesieni nie można przejść obojętnie. Z tą porą roku jest tak, jak z operą. Albo pokocha się ją całym sercem i duszą, albo w najlepszym razie stanie się czymś absolutnie obojętnym.
17 października 2022
ABC kultury polskiej: «Kwiat Jabłoni» – muzyka, która pochwyci was w swoje objęcia
Artykuły
Ich utwór «Dziś późno pójdę spać» do września 2022 r. odtworzono na YouTube ponad 40 mln razy. Do dziś wydali płyty: «Niemożliwe», «Mogło być nic», «Live Pol’and’Rock Festival» i «Wolne serca». Piszą i śpiewają o tym, co ich dotyka, porusza, o świecie otaczającym człowieka i jego przeżyciach wewnętrznych. Szybki sukces zespołu «Kwiat Jabłoni» zaskoczył nawet jego założycieli.
05 października 2022